Większość z nas zgłasza się na badania krwi, kiedy dolegliwości różnego rodzaju motywują do wizyty u lekarza. Tymczasem niektóre badania z krwi powinny stać się istotną częścią profilaktyki. Pozwalają wcześniej wykryć stan zapalny, niedobory ważnych składników, ale także będą podstawą do opracowania np. planów treningowych czy odpowiedniej diety.

Badanie krwi – jak się przygotować?

Z reguły przed badaniem krwi należy być na czczo, a zatem najlepiej wybrać się do laboratorium rano. Dla wiarygodności i dokładności badań warto zachować 12 godzinną przerwę od ostatniego posiłku poprzedniego dnia. Zaleca się także, aby przeddzień badań unikać ciężkich i obfitych posiłków, które mogłyby wpłynąć na wyniki. Przed badaniami nie pijemy napojów alkoholowych, rezygnujemy też z forsownego i bardzo intensywnego wysiłku fizycznego oraz w miarę możliwości nie zażywamy leków oraz suplementów

Jakie badania krwi warto wykonać?

Morfologia

To podstawowe badanie,  na które może skierować lekarz pierwszego kontaktu. Pozwala m.in. wykryć anemię lub inne choroby krwi. Podczas morfologii krwi oznacza się także poziom hemoglobiny. Wynik jest zwykle przedstawiony w postaci komputerowego wydruku i zawiera symbole poszczególnych badań  – RBC, HGB, HCT, MCV, MCH, MCHC, WBC i PLT.

Badanie krwi obejmuje:

• ustalenie liczby elementów morfotycznych krwi, czyli krwinek czerwonych (erytrocytów), białych (leukocytów) oraz płytek krwi (trombocytów),
• obliczenie wartości tzw. wskaźników erytrocytarnych, które opisują cechy badanych krwinek czerwonych),
• stężenie hemoglobiny – HGB,
• wartość hematokrytu – HCT,
• ustalenie liczby i procentowego udziału różnych typów białych krwinek, czyli leukocytów – WBC,
• ustalenie liczby płytek krwi czyli trombocytów – PLT.

 

 

Glukoza na czczo

Jedno z badań, które należy wykonywać przynajmniej raz do roku. Pomaga wcześniej wykryć zagrożenie poważną chorobą cywilizacyjną, jaką jest cukrzyca. Badanie jest szczególnie ważne w przypadku osób obciążonych genetycznie ryzykiem wystąpienia cukrzycy, z nadwagą oraz kobiet w ciąży.

Profil lipidowy

Inaczej nazywany lipidogramem – to badanie pokazuje nam poziom cholesterolu, czyli monitorujemy układ krążenia. W profilu lipidowym prezentowane są wartości dla:

• cholesterolu całkowitego,
• LDL, czyli tzw. cholesterolu złego,
• HDL, czyli cholesterolu dobrego,
• Trójglicerydów.

Warto wiedzieć, że zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL oznacza ryzyko rozwoju miażdżycy. Natomiast nadmiar trójglicerydów może wpływać na rozwój zmian miażdżycowych.

 

TSH

To podstawowe badanie w diagnostyce funkcjonowania tarczycy. Jest to hormon, który reguluje jej pracę – wydzielanie hormonów, wpływa też na metabolizm. Wszelkie nieprawidłowości w wynikach stanowią wskazanie do skierowana na kolejne, dokładniejsze badania (np. FT3, FT4, USG tarczycy, a także badanie przeciwciał). Przyjmuje się, że:

• niski poziom TSH świadczy o nadczynności tarczycy, ale także o niedoczynności przysadki mózgowej.
• wysoki poziom TSH świadczy o niedoczynności tarczycy.

CRP

CRP to białko C-reaktywne, czyli jedno z białek tzw. ostrej fazy, pojawia się we krwi w przebiegu stanu zapalnego. Bardzo istotne jest to, że białka te są markerami stanu zapalnego ­– wskaźnikiem bezobjawowego stanu zapalnego. Oznacza to, że badanie wcześnie wykrywa zaburzenia, często zanim wystąpią objawy. Warto zaznaczyć, że może sygnalizować zarówno łagodny stan zapalany, jak i poważne zakażenia czy nawet choroby nowotworowe

Aminotransferazy

Powszechnie nazywa się je także próbami wątrobowymi, ponieważ parametry ASL i AST to markery, których nieprawidłowe wartości mogą świadczyć o uszkodzeniu wątroby. Pamiętajmy o tym, że mogą też towarzyszyć chorobom układu krążenia, celiakii, pojawiają się jako efekt uboczny stosowania niektórych leków. Dlatego zawsze zaleca się rozszerzoną diagnostykę w przypadku odstępstw od norm referencyjnych.

Kreatynina

Występuje we krwi i moczu, jest produktem metabolizmu, a poziom jej stężenia  pozwala ocenić pracę nerek. Badanie tego parametru we krwi warto połączyć z określeniem poziomu kreatyniny w moczu. Dzięki temu wylicza się tzw. klirens kreatyniny.

 

Wymienione badania to tylko niektóre z szerokiej gamy dostępnych dziś w laboratoriach. Stanowią jednak niezbędną podstawę profilaktyki, którą należy stosować, nawet jeśli nie odczuwamy żadnych dolegliwości. Nie zapominajmy o tym, że bardzo często proces chorobowy może toczyć się zupełnie bezobjawowo, a badania krwi pozwalają na wczesne wykrycie i leczenie wielu poważnych schorzeń. Należy pamiętać, że interpretacja badań to zadanie dla lekarza, który ocenia całość badania, a nie poszczególne parametry. Ponadto ocena stanu zdrowia powinna opierać się nie tylko na wykonanych badaniach, ale także na badaniu fizykalnym, wywiadzie, znajomości ogólnego stanu zdrowia, wieku i trybu życia.

Zdjęcia: pixabay.com